ยาสามัญประจำบ้านเป็นสิ่งจำเป็นที่ช่วยบรรเทาอาการเจ็บป่วยเล็กๆ น้อยๆ ได้โดยไม่ต้องไปโรงพยาบาล อย่างไรก็ตาม หลายคนมักใช้ยาโดยไม่ระมัดระวัง ซึ่งอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ได้ มาดูกันว่ามีข้อผิดพลาดอะไรบ้างที่เราควรหลีกเลี่ยง
1. ใช้ยาโดยไม่อ่านฉลากและวิธีใช้ให้ละเอียด
หนึ่งในข้อผิดพลาดที่พบบ่อยคือการใช้ยาโดยไม่อ่านฉลากหรือวิธีใช้อย่างละเอียด ซึ่งอาจทำให้ได้รับยาเกินขนาดหรือใช้ผิดวิธีได้ เช่น
- การกินยาแก้ปวดพาราเซตามอลเกินขนาด อาจส่งผลต่อการทำงานของตับ
- การใช้ยาแก้แพ้โดยไม่รู้ว่าอาจทำให้ง่วง อาจเป็นอันตรายหากต้องขับรถหรือทำงานที่ต้องใช้สมาธิ
💡 วิธีแก้ไข: ก่อนใช้ยา ควรอ่านฉลากและคำแนะนำให้ครบถ้วน รวมถึงศึกษาผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น
2. ใช้ยาเกินขนาดหรือใช้ยาติดต่อกันนานเกินไป
บางคนคิดว่าเมื่ออาการยังไม่ดีขึ้น ก็ควรเพิ่มขนาดยาเอง หรือใช้ยาอย่างต่อเนื่องโดยไม่ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ เช่น
- การใช้ยาลดกรดติดต่อกันนาน อาจทำให้ร่างกายเสียสมดุลของกรดในกระเพาะอาหาร
- การกินยาแก้ปวดบ่อยๆ อาจทำให้เกิดภาวะดื้อยาและทำให้ตับหรือไตทำงานหนักขึ้น
💡 วิธีแก้ไข: ใช้ยาในปริมาณที่แนะนำ และหากอาการไม่ดีขึ้นภายในระยะเวลาที่กำหนด ควรพบแพทย์
3. เก็บยาไม่ถูกต้อง ทำให้ยาเสื่อมคุณภาพ
บางคนเก็บยาไว้ในที่ร้อนหรือชื้น เช่น ห้องน้ำ หรือในรถยนต์ ซึ่งอาจทำให้ตัวยาเสื่อมประสิทธิภาพเร็วขึ้นโดยไม่รู้ตัว เช่น
- ยาน้ำเชื่อมที่ต้องเก็บในตู้เย็น แต่กลับวางไว้ที่อุณหภูมิห้อง ทำให้ยาเสื่อมคุณภาพ
- ยาเม็ดที่เก็บในที่ชื้น อาจเกิดเชื้อรา หรือยาเปลี่ยนสี
💡 วิธีแก้ไข: ควรเก็บยาในที่แห้งและเย็น หลีกเลี่ยงแสงแดด และตรวจสอบวันหมดอายุเป็นประจำ
4. ใช้ยาผิดประเภท หรือใช้ยาร่วมกันโดยไม่รู้ผลกระทบ
บางครั้งเราอาจใช้ยาผิดประเภท หรือใช้ยาหลายชนิดพร้อมกันโดยไม่รู้ว่ามีผลข้างเคียง เช่น
- ใช้ยาแก้ปวดที่มีแอสไพรินร่วมกับยาลดการแข็งตัวของเลือด อาจเพิ่มความเสี่ยงของภาวะเลือดออกง่าย
- ใช้ยาปฏิชีวนะผิดประเภท เช่น ใช้ยาแก้อักเสบ (ซึ่งไม่ใช่ยาฆ่าเชื้อ) แทนยาปฏิชีวนะ
💡 วิธีแก้ไข: ควรศึกษาข้อมูลยาให้ดี และหากต้องใช้ยาหลายชนิด ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน
5. ใช้ยาเก่า หรือยาใกล้หมดอายุโดยไม่ตรวจสอบ
หลายคนอาจคิดว่ายาที่หมดอายุไปไม่นานยังใช้ได้ แต่ในความเป็นจริง ยาหมดอายุอาจมีประสิทธิภาพลดลง หรืออาจเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมีที่เป็นอันตราย เช่น
- ยาปฏิชีวนะที่หมดอายุ อาจไม่สามารถฆ่าเชื้อได้เต็มประสิทธิภาพ
- ยาน้ำที่เก็บไว้นาน อาจมีการปนเปื้อนของเชื้อแบคทีเรีย
💡 วิธีแก้ไข: ตรวจสอบวันหมดอายุของยาเป็นประจำ และกำจัดยาหมดอายุอย่างถูกวิธี
สรุป
ยาสามัญประจำบ้านเป็นตัวช่วยที่ดีในการดูแลสุขภาพ แต่หากใช้ผิดวิธี อาจเกิดอันตรายโดยไม่รู้ตัว เพื่อให้มั่นใจว่าใช้ยาได้อย่างปลอดภัย ควรอ่านฉลาก ใช้ยาอย่างถูกต้อง เก็บยาให้เหมาะสม และปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเมื่อจำเป็น
การใช้ยาอย่างมีสติและรอบคอบ จะช่วยให้เราสามารถดูแลสุขภาพได้อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
